Albert Einstein
Zakładowa Kontrola Produkcji (ZKP) dotyczy wyrobów budowlanych.
Wyrób budowlany to każdy wyrób lub zestaw wyprodukowany i wprowadzony do obrotu w celu trwałego wbudowania w obiektach budowlanych lub ich częściach, którego właściwości wpływają na właściwości użytkowe obiektów budowlanych w stosunku do podstawowych wymagań dotyczących obiektów budowlanych.
Zakładowa Kontrola Produkcji oznacza udokumentowaną stałą i wewnętrzną kontrolę produkcji w zakładzie produkcyjnym zgodnie ze stosowanymi specyfikacjami technicznymi. ZKP to forma wewnętrznej kontroli procesu produkcyjnego, służąca nadzorowaniu poziomu jakości i bezpieczeństwa produkowanych wyrobów budowlanych.
Nawet wyroby budowlane w systemie oceny (4), które posiadają najmniejsze ryzyko, a które chcemy wprowadzać na rynek Unii Europejskiej muszą być produkowane według udokumentowanego i wdrożonego systemu ZKP. Oznacza to, że niezależnie od rodzaju i wielkości firmy każdy jest zobowiązany do spełniania przepisów oceny zgodności. Wdrożenie ZKP oraz wybór właściwego systemu oceny i weryfikacji właściwości użytkowych uprawnia producenta wyrobu budowlanego do sporządzenia deklaracji właściwości użytkowych oraz umieszczenia oznakowania CE na wyrobie. Wyroby budowlane wprowadzone do obrotu zgodnie z dyrektywą 89/106/EWG przed 1 lipca 2013 uznaje się za zgodne z wymaganiami Rozporządzenia nr 305/2011 jak również ze sprostowaniem do rozporządzenia.
Od 1 lipca 2013 wszyscy producenci, importerzy oraz dystrybutorzy wyrobów budowlanych jak również ich upoważnieni przedstawiciele przy wprowadzaniu lub udostępnianiu wyrobów budowlanych na rynku UE, objętych normami zharmonizowanymi, są zobowiązani stosować wymagania Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 305/2011, które zostało przyjęte 9 marca 2011 i opublikowane w Dzienniku Unii Europejskiej 4 kwietnia 2011.
Rozporządzenie to uchyla dyrektywę Rady 89/106/EWG oraz określa zharmonizowane warunki wprowadzenia do obrotu lub udostępnienia na rynku Unii Europejskiej wyrobów budowlanych, poprzez ustanowienie zharmonizowanych zasad:
- wyrażania właściwości użytkowych wyrobów budowlanych w odniesieniu do ich zasadniczych charakterystyk, oraz
- stosowania oznakowania CE na wyrobach budowlanych.
W oparciu o przepisy Unii Europejskiej w 2013 Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej podpisał Ustawę o zmianie ustawy o wyrobach budowlanych oraz ustawy o systemie oceny zgodności.
Dla wyrobów budowlanych, dla których brak jest przepisów zharmonizowanych na poziomie europejskim, państwom członkowskim Unii Europejskiej pozostawiono swobodę decyzji w sprawie regulacji wprowadzania wyrobów budowlanych na rynek. Ale uwaga!
W Polskich przepisach prawnych, między innymi w:
- Ustawie z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane w artykule 5 określono podstawowe wymagania, które musi spełniać obiekt budowlany oraz w artykule 10 określono wyroby, które mogą by stosowane przy wykonywaniu obiektów budowlanych,
- Ustawie z dnia 13 czerwca 2013 roku o zmianie ustawy o wyrobach budowlanych oraz ustawy o systemie oceny zgodności w artykule 5 określono warunki udostępniania wyrobów budowlanych niezharmonizowanych na rynku krajowym,
- Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 17 listopada 2016 roku w sprawie sposobu deklarowania właściwości użytkowych wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym określono wymagania jakie muszą być spełnione dla wprowadzanych wyrobów budowlanych.
Oznacza to, że wprowadzenie do obrotu wyrobów budowlanych może odbywać się w ramach obszaru zharmonizowanego lub niezharmonizowanego.
Obszar zharmonizowany obejmuje wdrożenie i certyfikację ZKP w systemie oceny (2+) i dotyczy między innymi takich wyrobów budowlanych jak:
- konstrukcje stalowe w/g EN 1090-2,
- konstrukcje aluminiowe w/g EN 1090-3,
- drewno konstrukcyjne w/g EN 14081-1 oraz EN 14250,
- elementy murowe w/g EN 771,
- prefabrykaty murowe w/g EN 13747 oraz EN 15037,
- kruszywa w/g EN 12620, EN 13043, EN 13055-1, EN 13055-2, EN 13139, EN 13242, EN 13383, EN 13450,
- kominy wolno stojące w/g EN 13084-7,
- mieszanki mineralno-asfaltowe wg EN 13108-1, EN 13108-2, EN 13108-5, EN 13108-6, EN 3108-7,
- asfalty i lepiszcza asfaltowe w/g EN 12591 oraz EN 14023.
W systemie oceny (2+) wymagany jest udział jednostki notyfikowanej w celu certyfikacji ZKP. Producent wyrobu budowlanego:
- przeprowadza ocenę właściwości użytkowych wyrobu budowlanego na podstawie badań (w tym pobierania próbek), obliczeń, tabelarycznych wartości lub opisowej dokumentacji tego wyrobu,
- wdraża i utrzymuje wymagania Zakładowej Kontroli Produkcji,
- przeprowadza badania próbek zgodnie z ustalonym planem badań.
Notyfikowana jednostka certyfikująca podejmuje decyzję o wydaniu certyfikatu zgodności Zakładowej Kontroli Produkcji na podstawie:
- wstępnej inspekcji zakładu produkcyjnego i analizy Zakładowej Kontroli Produkcji,
- kontynuacji nadzoru, oceny i ewaluacji Zakładowej Kontroli Produkcji.
Certyfikat zgodności ZKP wydawany jest bezterminowo i pozostaje ważny dopóki wymagania zharmonizowanej specyfikacji technicznej, warunki produkcji lub sam system nie ulegną istotnym zmianom. Ważnym jest aby co rok przystępować do auditów kontrolnych potwierdzających utrzymanie certyfikatu ZKP wydanego przez notyfikowaną jednostkę certyfikującą.
Obszar niezharmonizowany obejmuje wdrożenie ZKP i wstępne badanie typu wyrobu budowlanego w systemie oceny (1+ lub 1) przez jednostkę notyfikowaną i dotyczy między innymi takich wyrobów budowlanych jak:
- beton towarowy w/g EN 206 oraz PN-B-06265,
- popiół lotny do betonu wg EN 450-1,
- kruszywa stosowane w obiektach budowlanych i budownictwie drogowym w/g EN 13242.
